Expert criminele uitbuiting en criminaliteit binnen familienetwerken, CCV
‘Realiseer je dat zo’n lastige jongere ook slachtoffer kan zijn. Hij of zij komt misschien uit een crimineel nest, zit vast in een groot crimineel netwerk.’
‘Wie wegkijkt bij een niet-pluis-gevoel houdt uitbuiting in stand’
Meike Lommers is expert op het gebied van criminele uitbuiting en criminaliteit binnen familienetwerken en werkzaam bij het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). Ze komt bij veel gemeenten ‘over de vloer’ en weet hoe complex de strijd tegen ondermijnende criminalitet is. Veel hangt af van de samenwerking tussen professionals, van politieke wil, het gevoel van urgentie en financiële ruimte. Eenvoudige oplossingen zijn er niet.
‘Maar gemeenten zijn echt hard aan het werk en durven nu ook hardop te zeggen dat bij medewerkers allerlei niet-pluis-gevoelens leven, maar dat ze in veel gevallen de vinger nog niet op de zere plek kunnen leggen.’ En dat is niet vreemd.
Ondermijnende criminaliteit is, zo stelt Lommers, nu eenmaal een ‘wicked problem’ dat zich in verschillende fenomenen uit, zoals criminele uitbuiting. Denk aan een mevrouw met een uitkering die op haar zolder hennep laat telen en vervolgens verstrikt raakt in een crimineel netwerk.
‘Hulpverleners raken soms gefrustreerd omdat hun aanpak niet lijkt te werken’
Criminele uitbuiting is volgens de adviseur nog een van de meest onderbelichte vormen van mensenhandel. ‘Criminele uitbuiting begint met het herkennen van slachtofferschap en dat vraagt veel van professionals. We hebben het over jongeren of jongerengroepen waar vaak al van alles mee aan de hand is. Een verleden in de jeugdzorg, schoolverzuim, middelengebruik. Hulpverleners raken soms gefrustreerd omdat hun aanpak niet lijkt te werken. Het is helemaal complex wanneer ze uit een familie komen waar criminaliteit van generatie op generatie overgaat. Hoe slaag je er dan in om zo’n jongere een ander toekomstperspectief te bieden?’
Een lastige opgave, waarbij professionals niet alleen tegen eigen normen aanlopen maar ook tegen de werkwijze van hun organisatie en methodieken. Voor jongeren die uitvallen op school, die verzeild raken in criminele jeugdgroepen, is volgens Lommers maatwerk en aansluiting bij de interesses van de jongeren belangrijk. ‘Deze jongeren hebben al vaak genoeg gehoord wat ze niet goed doen. Ze moeten juist weer gewaardeerd worden, positieve verhalen horen.’ Ze vertelt over een succesvolle aanpak in Tilburg waar jonge drop-outs een alternatief schooljaar wordt aangeboden. ‘Gericht op de passie van de jongeren zelf, met heldere afspraken. Dat werkt. Dan spreek je echt over preventie.’
Dure auto
Voor jongeren die opgroeien in een criminele familie, is een andere aanpak nodig. Lommers: ‘Ten eerste moeten alle professionals beseffen dat ze een opdracht hebben in het signaleren van criminele activiteiten. Er zijn genoeg hulpverleners die wegkijken wanneer ze iets zien wat niet klopt, bijvoorbeeld iemand heeft een dure auto voor de deur staan maar geen inkomen. Als je wegkijkt, ben je aan het faciliteren en hou je de situatie in stand.’
Lommers adviseert professionals om dit soort situaties te bespreken in bijvoorbeeld het Zorg- en Veiligheidshuis. ‘Daar kunnen werkafspraken worden gemaakt. Hoe kan de politie-inzet samengaan met de zorg?’
In een aantal gemeenten heeft het CCV ook zogeheten drangtrajecten begeleid. Bij criminele families ontbreekt vaak de motivatie om andere keuzes te maken. Lommers: ‘Er is sprake van andere normen en waarden, ook bij de kinderen die in zo’n gezin opgroeien. Criminaliteit is volledig genormaliseerd. In een drangtraject wordt het patroon doorbroken door iets te geven maar ook door inzet op te dringen.’
Hennepkwekerij
Ze geeft het voorbeeld van een hennepkwekerij die in een woning wordt opgerold. ‘Het pand zou dan ontruimd moeten worden en het huurcontract opgezegd. Maar dat doen we in zo’n traject niet.’ Alleen strafrechtelijk vervolgen doorbreekt het criminele patroon volgens Lommers niet. ‘Integendeel, de situatie verslechtert vaak juist en dan lijkt criminaliteit het enige alternatief. In een drangtraject komt het huurcontract het komende half jaar op naam van de gemeente te staan en de familieleden worden begeleid naar werk, school. Houden ze zich niet aan de afspraken dan verliezen het ze het huis. Heel helder: duidelijke doelen, strakke afspraken. En dan zie je dat er verandering komt.’
Vast in crimineel netwerk
Gemeenten zitten vaak met niet-pluis-gevoelens
Meike Lommers
Expert criminele uitbuiting en criminaliteit binnen familienetwerken, CCV
‘Realiseer je dat zo’n lastige jongere ook slachtoffer kan zijn. Hij of zij komt misschien uit een crimineel nest, zit vast in een groot crimineel netwerk.’
Meike Lommers is expert op het gebied van criminele uitbuiting en criminaliteit binnen familienetwerken en werkzaam bij het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). Ze komt bij veel gemeenten ‘over de vloer’ en weet hoe complex de strijd tegen ondermijnende criminalitet is. Veel hangt af van de samenwerking tussen professionals, van politieke wil, het gevoel van urgentie en financiële ruimte. Eenvoudige oplossingen zijn er niet.
‘Maar gemeenten zijn echt hard aan het werk en durven nu ook hardop te zeggen dat bij medewerkers allerlei niet-pluis-gevoelens leven, maar dat ze in veel gevallen de vinger nog niet op de zere plek kunnen leggen.’ En dat is niet vreemd.
Ondermijnende criminaliteit is, zo stelt Lommers, nu eenmaal een ‘wicked problem’ dat zich in verschillende fenomenen uit, zoals criminele uitbuiting. Denk aan een mevrouw met een uitkering die op haar zolder hennep laat telen en vervolgens verstrikt raakt in een crimineel netwerk.
Criminele uitbuiting is volgens de adviseur nog een van de meest onderbelichte vormen van mensenhandel. ‘Criminele uitbuiting begint met het herkennen van slachtofferschap en dat vraagt veel van professionals. We hebben het over jongeren of jongerengroepen waar vaak al van alles mee aan de hand is. Een verleden in de jeugdzorg, schoolverzuim, middelengebruik. Hulpverleners raken soms gefrustreerd omdat hun aanpak niet lijkt te werken. Het is helemaal complex wanneer ze uit een familie komen waar criminaliteit van generatie op generatie overgaat. Hoe slaag je er dan in om zo’n jongere een ander toekomstperspectief te bieden?’
Een lastige opgave, waarbij professionals niet alleen tegen eigen normen aanlopen maar ook tegen de werkwijze van hun organisatie en methodieken. Voor jongeren die uitvallen op school, die verzeild raken in criminele jeugdgroepen, is volgens Lommers maatwerk en aansluiting bij de interesses van de jongeren belangrijk. ‘Deze jongeren hebben al vaak genoeg gehoord wat ze niet goed doen. Ze moeten juist weer gewaardeerd worden, positieve verhalen horen.’ Ze vertelt over een succesvolle aanpak in Tilburg waar jonge drop-outs een alternatief schooljaar wordt aangeboden. ‘Gericht op de passie van de jongeren zelf, met heldere afspraken. Dat werkt. Dan spreek je echt over preventie.’
Dure auto
Voor jongeren die opgroeien in een criminele familie, is een andere aanpak nodig. Lommers: ‘Ten eerste moeten alle professionals beseffen dat ze een opdracht hebben in het signaleren van criminele activiteiten. Er zijn genoeg hulpverleners die wegkijken wanneer ze iets zien wat niet klopt, bijvoorbeeld iemand heeft een dure auto voor de deur staan maar geen inkomen. Als je wegkijkt, ben je aan het faciliteren en hou je de situatie in stand.’
Lommers adviseert professionals om dit soort situaties te bespreken in bijvoorbeeld het Zorg- en Veiligheidshuis. ‘Daar kunnen werkafspraken worden gemaakt. Hoe kan de politie-inzet samengaan met de zorg?’
In een aantal gemeenten heeft het CCV ook zogeheten drangtrajecten begeleid. Bij criminele families ontbreekt vaak de motivatie om andere keuzes te maken. Lommers: ‘Er is sprake van andere normen en waarden, ook bij de kinderen die in zo’n gezin opgroeien. Criminaliteit is volledig genormaliseerd. In een drangtraject wordt het patroon doorbroken door iets te geven maar ook door inzet op te dringen.’
Hennepkwekerij
Ze geeft het voorbeeld van een hennepkwekerij die in een woning wordt opgerold. ‘Het pand zou dan ontruimd moeten worden en het huurcontract opgezegd. Maar dat doen we in zo’n traject niet.’ Alleen strafrechtelijk vervolgen doorbreekt het criminele patroon volgens Lommers niet. ‘Integendeel, de situatie verslechtert vaak juist en dan lijkt criminaliteit het enige alternatief. In een drangtraject komt het huurcontract het komende half jaar op naam van de gemeente te staan en de familieleden worden begeleid naar werk, school. Houden ze zich niet aan de afspraken dan verliezen het ze het huis. Heel helder: duidelijke doelen, strakke afspraken. En dan zie je dat er verandering komt.’
Deel dit verhaal
Gerelateerde
content