SCROLL
Deze journalistieke longread van CoMensha en de VNG is bedoeld voor gemeenten, bestuurders, professionals én alerte burgers die samen het verschil willen maken.
Mensenhandel
in Nederland
Een man in een vervallen caravan bij een boerderij, een restaurant met slaapzakken in de bijkeuken, een tiener die ineens een jas van 1.100 euro draagt. Onschuldige taferelen of een kijkje in een verborgen wereld?
Mensenhandel in Nederland is geen incident, maar dagelijkse realiteit voor heel veel slachtoffers. Mensenhandel is niet iets van de grote stad, maar komt overal in Nederland voor. De slachtoffers die in deze longread hun verhaal doen, komen uit alle delen van het land.
Met deze longread – gemaakt door fotograaf Bas Losekoot en journalist Jessica Maas – willen CoMensha en de VNG gemeenten en andere professionals ondersteunen in hun strijd tegen elke vorm van uitbuiting.
Aandacht voor mensenhandel
De strijd tegen mensenhandel is een strijd tegen een veelkoppig monster. Het veelkoppig monster gedijt goed in de schaduw van de samenleving. En die schaduw is groot in Nederland. Ondanks de groeiende aandacht voor ondermijnende criminaliteit is de pakkans voor daders klein en slachtoffers zelf vragen zelden om hulp. Angst verlamt en schaamte overheerst.
De cijfers vertellen daarom maar de helft van het verhaal. Het is de oplettende buurman, de ambtenaar die luistert naar zijn onderbuikgevoel, de agent die geen dader maar een slachtoffer ziet. Het is de burgemeester die panden sluit, de officier van justitie die vol blijft houden.
Dit zijn de verhalen van
Het grootste deel van uitbuiting en moderne slavernij zien we niet
Cijfers Slachtoffer- monitor Mensenhandel 2015-2019
Grafische weergave van het aantal slachtoffers in Nederland
Bron: Slachtoffermonitor 2015-2019.
Aanpak mensenhandel in Nederland
Elke gemeente in Nederland moet in 2022 een duidelijke aanpak tegen mensenhandel hebben ontwikkeld. Dit is afgesproken in het Interbestuurlijk Programma (IBP, 2018) en staat in het actieprogramma Samen tegen Mensenhandel. Gemeenten moeten dit beleid handen en voeten geven. Hoe kunnen zij ervoor zorgen dat meer slachtoffers gezien worden? Hoe kunnen zij ervoor zorgen dat uitbuiters en mensenhandelaren in Nederland geen vrij spel hebben? Samenwerking is hierbij cruciaal. Met hulpverleners, met politie, met onderwijs en met ondernemers. Met alerte burgers.
Wat is
mensenhandel?
Mensenhandel is een ernstig misdrijf en vormt een grove inbreuk op de lichamelijke en psychische integriteit van slachtoffers. De verschillende verschijningsvormen van mensenhandel zijn strafbaar gesteld in artikel 273f van het Wetboek van Strafrecht. Veelzeggend genoeg het langste artikel uit het Wetboek van Strafrecht. Het geeft de complexiteit van het misdrijf aan. De (beoogde) uitbuiting is de kern van mensenhandel.
Onder mensenhandel wordt verstaan: het werven, vervoeren, overbrengen, opnemen of huisvesten van een persoon, met gebruik van dwang (in brede zin) en met het doel die persoon uit te buiten. In het geval van minderjarigen is het element ‘dwang’ geen vereiste om mensenhandel aan te kunnen tonen. In 2013 zijn de maximale straffen voor mensenhandel verhoogd van 8 jaar naar 12 jaar cel. Als door mensenhandel iemand overlijdt, kan zelfs een levenslange gevangenisstraf of een tijdelijke straf van ten hoogste 30 jaar worden opgelegd. Dat is vergelijkbaar met de strafmaat voor moord.
Mensenhandel komt voor in verschillende vormen: seksuele uitbuiting, criminele uitbuiting, arbeidsuitbuiting, gedwongen orgaanverwijdering en gedwongen draagmoederschap.
Meest voorkomende vormen van mensenhandel
Seksuele uitbuiting
HET VERHAAL VAN
Arbeids- uitbuiting
HET VERHAAL VAN
Criminele uitbuiting
HET VERHAAL VAN
Seksuele uitbuiting
HET VERHAAL VAN
De rol van
gemeenten
Gemeenten spelen een cruciale rol in de aanpak van mensenhandel in Nederland. Niet voor niets spraken rijksoverheid, provincies en gemeenten af dat ze in 2022 beleid hebben om mensenhandel tegen te gaan.
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de openbare orde en kunnen met bestuurlijke instrumenten barrières opwerpen en daders proberen tegen te houden. Gemeenten zijn ook verantwoordelijk voor de hulp en opvang van slachtoffers. Met de inzet van aandachtsfunctionarissen mensenhandel, zorgcoördinatoren en ketenregisseurs, wint de aanpak van mensenhandel op tal van plaatsen in Nederland aan terrein.
CoMensha en de VNG adviseren en ondersteunen gemeenten op allerlei manieren en spelen ook een belangrijke rol als verbinder in de samenwerking tussen talrijke ketenpartners.
Een efficiënte en integrale aanpak kan alleen in samenwerking met andere partijen, vaak op het snijvlak van zorg en veiligheid. In deze longread komen alle spelers – bestuurders, beleidsadviseurs, handhavers, zorgcoördinatoren, hulpverleners, slachtoffers, politie en justitie – aan het woord.
De aanpak van mensenhandel bestaat uit
Het Kompas
Het Kompas, gemaakt in opdracht van de VNG, is een digitaal instrument dat gemeenten en andere professionals helpt bij de ontwikkeling van de aanpak mensenhandel. Het Kompas geeft uitgebreid antwoord op de vragen wat, hoe en met wie.
Het Kompas is een handboek, naslagwerk en biedt handvatten voor beleid. Het Kompas kan ook als een volledige training worden doorlopen. Gebruikers kunnen aantekeningen maken in het programma, hoofdstukken en kaarten downloaden en specifieke onderdelen eenvoudig met collega’s delen.
CoMensha
CoMensha brengt aard en omvang van mensenhandel in beeld en zet zich in voor de belangen en rechten van (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel in Nederland.
VNG
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is de organisatie die alle gemeenten in Nederland en de overzeese gebieden verbindt. De vereniging heeft als doel om de lokale overheid te versterken, zodat gemeenten hun inwoners optimaal kunnen bedienen.
