Slachtoffers zien zichzelf vaak niet als slachtoffer
Romaike Zuidema
Trainer FairWork Academie
‘Mensenhandel kun je heel eenvoudig negeren. Maar hoe meer je zoekt, hoe meer ellende je tegenkomt’, stelt Romaike Zuidema van FairWork, de stichting die zich inzet tegen moderne slavernij in Nederland.
‘Arbeidsuitbuiting wordt toch minder zielig gevonden’
Zuidema traint professionals – veelal ambtenaren – in het herkennen van signalen van mensenhandel, van arbeidsuitbuiting. Het coronavirus heeft de kwetsbaarheid van arbeidsmigranten in de schijnwerpers gezet. De aandacht voor de slechte huisvesting, de afhankelijke positie van de werkgever is gegroeid. En dat geldt eveneens voor het aantal trainingen aan professionals.
Voorwaarden
Eén van de voorwaarden die FairWork aan deelnemende gemeenten stelt is dat er een aandachtsfunctionaris mensenhandel is benoemd. ‘Anders heeft het geen zin. Je kunt wel signaleren maar er moet vervolgens wel iets gedaan worden met die meldingen.’ De aandachtsfuctionaris, die toegankelijk en zichtbaar is binnen de gemeentelijke organisatie, verzamelt alle meldingen. ‘Elk signaal kan de puzzel compleet maken’, houdt Zuidema deelnemers altijd voor.
Belangrijk is ook dat de leidinggevenden bij de gemeente de urgentie en noodzaak van de aanpak van mensenhandel erkennen. ‘Baliemedewerkers bij burgerzaken moeten bijvoorbeeld de ruimte krijgen om door te vragen of even te overleggen met een collega als ze vermoeden dat er iets aan de hand is. Dat kost tijd.’
‘Die meervoudige afhankelijkheid maakt slachtoffers erg kwetsbaar’
Wanneer een signaal eenmaal leidt tot een inval, is het vervolgens cruciaal dat de gemeente met de zorgcoördinator mensenhandel afspraken heeft gemaakt over de opvang van de slachtoffers. ‘Anders staan de slachtoffers ineens op straat. Juist die meervoudige afhankelijkheid van de werkgever op het gebied van werk en wonen maakt deze groep zo kwetsbaar. Slachtoffers zien zichzelf vaak ook niet als slachtoffer.’
Juist dat aspect maakt arbeidsuitbuiting erg complex. De morele verontwaardiging over moderne slavernij is volgens Zuidema veel lager dan bij bijvoorbeeld seksuele uitbuiting. ‘Slachtoffers van arbeidsuitbuiting worden minder zielig gevonden. “Ze verdienen hier in de landbouw of horeca meer dan in het land van herkomst”, klinkt het dan. Maar we hebben in Nederland jaren gestreden voor arbeidsrecht en dat geldt voor iedereen die in dit land werkt.’
Ze benadrukt dat wanneer gemeenten alerter reageren op allerlei verdachte signalen van arbeidsuitbuiting er vaak veel meer misstanden boven tafel komen. ‘Denk aan huiselijk geweld, fraude en andere ellende. De bijvangst is vaak groot.’
Maak afspraken over de opvang
Slachtoffers zien zichzelf vaak niet als slachtoffer
Romaike Zuidema
Trainer FairWork Academie
‘Mensenhandel kun je heel eenvoudig negeren. Maar hoe meer je zoekt, hoe meer ellende je tegenkomt’, stelt Romaike Zuidema van FairWork, de stichting die zich inzet tegen moderne slavernij in Nederland.
Zuidema traint professionals – veelal ambtenaren – in het herkennen van signalen van mensenhandel, van arbeidsuitbuiting. Het coronavirus heeft de kwetsbaarheid van arbeidsmigranten in de schijnwerpers gezet. De aandacht voor de slechte huisvesting, de afhankelijke positie van de werkgever is gegroeid. En dat geldt eveneens voor het aantal trainingen aan professionals.
Voorwaarden
Eén van de voorwaarden die FairWork aan deelnemende gemeenten stelt is dat er een aandachtsfunctionaris mensenhandel is benoemd. ‘Anders heeft het geen zin. Je kunt wel signaleren maar er moet vervolgens wel iets gedaan worden met die meldingen.’ De aandachtsfuctionaris, die toegankelijk en zichtbaar is binnen de gemeentelijke organisatie, verzamelt alle meldingen. ‘Elk signaal kan de puzzel compleet maken’, houdt Zuidema deelnemers altijd voor.
Belangrijk is ook dat de leidinggevenden bij de gemeente de urgentie en noodzaak van de aanpak van mensenhandel erkennen. ‘Baliemedewerkers bij burgerzaken moeten bijvoorbeeld de ruimte krijgen om door te vragen of even te overleggen met een collega als ze vermoeden dat er iets aan de hand is. Dat kost tijd.’
Wanneer een signaal eenmaal leidt tot een inval, is het vervolgens cruciaal dat de gemeente met de zorgcoördinator mensenhandel afspraken heeft gemaakt over de opvang van de slachtoffers. ‘Anders staan de slachtoffers ineens op straat. Juist die meervoudige afhankelijkheid van de werkgever op het gebied van werk en wonen maakt deze groep zo kwetsbaar. Slachtoffers zien zichzelf vaak ook niet als slachtoffer.’
Juist dat aspect maakt arbeidsuitbuiting erg complex. De morele verontwaardiging over moderne slavernij is volgens Zuidema veel lager dan bij bijvoorbeeld seksuele uitbuiting. ‘Slachtoffers van arbeidsuitbuiting worden minder zielig gevonden. “Ze verdienen hier in de landbouw of horeca meer dan in het land van herkomst”, klinkt het dan. Maar we hebben in Nederland jaren gestreden voor arbeidsrecht en dat geldt voor iedereen die in dit land werkt.’
Ze benadrukt dat wanneer gemeenten alerter reageren op allerlei verdachte signalen van arbeidsuitbuiting er vaak veel meer misstanden boven tafel komen. ‘Denk aan huiselijk geweld, fraude en andere ellende. De bijvangst is vaak groot.’
Deel dit verhaal